Thu Phương sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân không ai làm nghệ thuật ở tỉnh Quảng Ninh. Cô gái trẻ sinh năm 1985 này đã dần khẳng định được tài năng và tên tuổi của mình với loại hình hát xẩm truyền thống. Đến với bộ môn hát xẩm, chị còn bị gia đình phản đối, bạn bè ngăn cản nhưng Thu Phương vẫn luôn đam mê, đau đáu và làm nghề bằng năng khiếu và sự quyết tâm.

Hội thảo khoa học Quốc tế bảo tồn và phát huy nghệ thuật hát Xẩm do UBND tỉnh Ninh Bình phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, và Trường Đại học Temple Hoa Kỳ tổ chức, đã nhận được rất nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các nghệ nhân Việt Nam và quốc tế.

Thu Phương đã chọn một lối đi rất nhọc nhằn và thậm chí còn được xem là “lạc hậu” với âm nhạc đương đại để trở thành một ca nương hát xẩm. Lựa chọn ấy có vẻ liều lĩnh, nhưng là lựa chọn của đam mê và khát vọng. Và nếu không có đam mê cùng khát vọng thì chắc chắn không bao giờ có thể đặt chân đến cái đích thành công. Những cố gắng của Thu Phương là vô cùng đáng quý trong công cuộc bảo tồn và phát triển những loại hình diễn xướng dân gian độc đáo của dân tộc.

Nghệ sĩ Thu Phương đã chứng minh một điều rằng, nghệ thuật truyền thống ít người theo, chứ không phải không có. Cô đã được các nghệ sĩ đam mê xẩm phát hiện giọng hát, bồi dưỡng để cô trở thành “đặc sản” của thời hiện đại.

Là một ca nương còn quá trẻ (1985). Thu Phương đang dần khẳng định tài năng cũng như vị trí của mình trong lòng người hâm mộ.

Sinh ra, lớn lên tại Quảng Ninh và được thừa hưởng chất giọng trời phú, nhưng Thu Phương lại không nối gót nhiều ca sĩ nhạc mới thành danh ở vùng Mỏ, mà lại lội ngược dòng quay về với âm nhạc dân gian. Đến với hát xẩm, chị đã từng bước khẳng định được tài năng và tên tuổi của mình.

Trong đời sống nghệ thuật Việt Nam, không ít những cô gái trẻ đã hy sinh tuổi trẻ, hy sinh tình yêu cho nghệ thuật. Cái mà họ nhận được không phải là danh tiếng, cũng chẳng phải tiền bạc, mà là môi trường để cống hiến, sống với tình yêu nghệ thuật của mình. Nguyễn Thu Phương cũng là một bông hoa đang tỏa hương, có một tuổi xuân đẹp, một tình yêu đẹp, nhưng vì môn nghệ thuật truyền thống là xẩm, cô đã đánh đổi tất cả.

Cuối tháng 7, chúng tôi đến thăm lớp dạy hát Xẩm miễn phí của Nghệ sĩ xẩm Thu Phương ở đình làng thôn Hiệp An II, phường Phương Nam, TP. Uông Bí (Quảng Ninh). Giữa không gian yên bình, nghe tiếng đàn nhị réo rắt, da diết xen lẫn với giọng ca nam, nữ hát Xẩm trầm bổng, phiêu diêu làm tan hết cảm giác mệt mỏi, oi bức của một ngày hè.

Nguyễn Thu Phương đã trở thành cái tên không còn xa lạ với những người yêu xẩm Hà Thành. Nhưng ít ai biết, cô gái ấy quê ở Phương Nam, Uông Bí, Quảng Ninh và đã có một hành trình khá quyết liệt để đến với xẩm, lan tỏa tình yêu xẩm đến công chúng, đặc biệt là những người trẻ.